شرایط و آثار رای قطعی در آیین دادرسی مدنی

فهرست مطالب

چکیده ۱

فصل اول : کلیات

مقدمه. ۳

طرح مساله. ۳

سوالات تحقیق.. ۴

سوالات اصلی.. ۴

سوالات فرعی.. ۴

فرضیات تحقیق.. ۴

فرضیات اصلی.. ۴

فرضیات فرعی.. ۵

پیشینه تحقیق.. ۵

اهداف تحقیق.. ۵

اهمیت موضوع. ۶

روش تحقیق.. ۶

معرفی پلان تحقیق.. ۶

مبحث اول: مفهوم رای دادگاه و ماهیت رای.. ۶

گفتار اول : تعریف رای.. ۷

بند اول : رای در لغت… ۷

بند دوم : تعریف رای در اصول فقه. ۷

بند سوم : تعریف رای در اصطلاح حقوقی.. ۷

گفتار دوم : دورنمای تطبیقی رای.. ۸

بند اول : رای در حقوق فرانسه. ۸

بند دوم : رای در حقوق ایران. ۹

مبحث دوم : تمییز رای از مفاهیم مشابه. ۱۱

گفتار اول : تمییز رای.. ۱۱

بند اول : تمییز رای از مفهوم تصمیم اداری.. ۱۱

بند دوم : تمییز رای از مفهوم تصمیم قضائی و غیر نهایی.. ۱۲

گفتار دوم تمیز نوع رای دادگاه و آثار آن. ۱۲

بند اول-تعریف رای دادگاه ۱۳

بند دوم- موضوع قرار. ۱۵

بند سوم- موضوع حکم. ۱۶

مبحث سوم-ضابطه تعیین ماهیت و نوع رای دادگاه ۱۸

گفتار اول- ممیز و تشخیص دهنده ی نوع رأی.. ۱۹

گفتار دوم- امکان تمییز ماهیت و تغییر نوع رای در مراجع عالی قضایی.. ۲۰

بند اول-تغییرحکم به قرار. ۲۰

بند دوم-تغییر قرار به حکم. ۲۳

بند سوم- اثرتغییر ماهیت رای در مراجع عالی قضایی.. ۲۶

مبحث چهارم- آثار مترتب بر تمییز ماهیت و نوع رای دادگاه ۲۸

گفتار اول- اعتبار مختوم یا امر قضاوت شده ۲۹

گفتار دوم- امکان شکایت از آراء به طریق عادی و فوق العاده ۳۰

بنداول- امکان اعمال طرق عادی شکایت از آراء. ۳۰

بنددوم- امکان اعمال طرق فوق العاده شکایت از آراء. ۳۱

مبحث پنجم : شرایط رای قطعی.. ۳۲

گفتار اول : شرایط شکلی.. ۳۳

بند اول : مفهوم ختم دادرسی و مفاهیم مشابه. ۳۳

الف ) مفهوم ختم مذاکرات… ۳۳

ب ) مفهوم ختم رسیدگی.. ۳۴

بند دوم : آثار اعلام ختم دادرسی.. ۳۴

الف ) صدور رای قاطع. ۳۴

ب ) عدم امکان اقامه ادعا و دلیل جدید. ۳۵

گفتار دوم : شرایط ماهوی رای.. ۳۶

بند اول : شاخصه های رای قوی و مستحکم. ۳۶

بند دوم: مستندات رای قوی و مستحکم. ۳۸

فصل دوم : مبانی و چیستی آثار رای قطعی

مقدمه. ۴۱

مبحث اول: مفهوم اثر رای.. ۴۲

گفتار اول : مفهوم اثر رای و چگونگی تمایز آن. ۴۲

بند اول : زمان اثر گذاری اصل نسبی بودن رای.. ۴۳

بند دوم :آثار اصل نسبی بودن رای.. ۴۴

گفتار دوم : چگونگی تمایز اصل نسبی بودن رای.. ۴۶

بند اول  : ارتباط اصل نسبی بودن رای با حجیت امر قضاوت شده ۴۶

بند دوم : نیروی اثباتی رای و اصل نسبیت آن. ۴۷

مبحث دوم : دامنه اصل نسبی بودن رای و چگونگی تمایز آن. ۴۸

گفتار اوّل : دامنه و آثار حکم قطعی.. ۴۸

بند اول : آثار حکم قطعی.. ۴۸

الف) قدرت اثباتی.. ۴۸

ب) فراغ دادرس… ۴۹

بند دوم :  دامنه و آثار تصمیم امور حسبی.. ۵۱

الف) تصمیم های قطعی.. ۵۱

ب) آرای قابل تجدیدنظرخواهی.. ۵۲

گفتار دوم : دامنه و آثار رای نسبت به دستورهای ادرای و گزارش اصلاحی و رای داوری.. ۵۴

بنداول  : دامنه آثار رای در گزارش اصلاحی (رای سازشی) ۵۴

بند دوم : دامنه و آثار رای داوری.. ۵۶

مبحث سوم : آثار رای نسبت به اصحاب دعوا و اشخاص ثالث… ۵۸

گفتار اول :آثار رای نسبت به اصحاب دعوا ۵۹

گفتار دوم : اثر رای نسبت به شخص ثالث… ۶۲

مبحث چهارم: حکومت اصل نسبی بودن برقرار دادگاه ۶۳

گفتار اول : قرارهای قاطع. ۶۴

گفتار دوم : قرارهای مقدماتی و تمهیدی.. ۶۵

مبحث پنجم: قرارهای موقت و دستورات موقت وآثار آن. ۶۶

گفتار اول :آثار قرار هاو دستورهای موقت… ۶۷

گفتار دوم: قرارهای تهدیدی واجبارکننده وآثارآن. ۶۸

بند اول: آثار آرای تهدیدی یا اجبارکننده ۶۹

نتیجه. ۷۰

پیشنهادات… ۷۲

منابع. ۷۳

چکیده انگلیسی.. ۷۶


چکیده

رسیدگی های قضایی بر حسب خواسته خواهان و دعوی خواهان همواره با این هدف انجام میگیرد که به صدور رای به مفهوم عام و حکم با مفهوم خاص منجر گردد. خواهان از ان رو در دستگاه دادگستری تظلم می جوید که به طریق معمول و مسالمت امیز قادر به مطالبه و وصول حق مورد ادعای خویش از خوانده و طرف مخاصمه نیست تقدیم دادخواست از ان جهت است که فرجام و عاقبت کار به صدور حکم دادگاه منتهی گردد  با صدور رای دادگاه و لازم الا جرا شدن ان در روابط قضایی طرفین نوعی دگرگونی به وجود میاید که پیش از ان وجود نداشته اختلافات مربوط به اثار رای که از اجمال یا ابهام رای یا منطوق ان حادث میشود در دادگاهی که حکم صادر کرده رسیدگی میشود رای دادگاه باید پس از انشا لفظی نوشته شده و به امضای دادرس یا دادستان دادگاه برسد شرایط شکلی رای در ماده ۲۹۶ ق . ا. د. م. امده  صدور رای مسبوق به اعلام ختم دادرسی است منظور از اعلام ختم دادرسی اعلام پایان یافتن رسیدگی به طرفین دعوی نیست بلکه منظور از ختم این است که به طرفین اعلام نماید دادرسی خاتمه پیدا نموده و نتایج و اقدامات رسیدگی های قبلی دادگاه مشخص و در پرونده موجود است اثار اعلام ختم دادرسی عبارت است از صدور رای قاطع و عدم امکان اقامه ادعا و دلیل جدید همچنین علاوه بر شرایط شکلی رای میبایست دارای شرایط ماهوی نیز باشد لذا رای دادگاه باید مستدل و موجه باشد و تخلف از ان باعث نقض رای در رسیدگی های بعدی است(اصل۱۶۶٫ق اساسی)قوی و مستحکم بودن یکی دیگر از شرایط ماهوی رای میباشددر مواد ۹و ۴و ۲۹۶وماده ۳از ق. ا.د.م.و ماده ۲۷ قانون اجرای احکام مدنی به این شاخصه ها اشاره شده  علی هذا  پس از آنکه دادگاه رای خود را انشاء و صادر کرد،بر این تصمیم قضایی آثاری مترتب میشود،رای حجیت امر قضاوت شده میابد،از نیروی امر قضاوت شده برخوردار میشود،گاهی نیز برای حکم نیرویی اجرایی حاصل میگردد،اصحاب دعوا از توان اثباتی آن بهره میبرند.گاه آثار حکم محدود به اشخاصی است که در دادرسی منتهی به آن رای دخالت داشته اند،گاهی دیگر آثار حکم به طرفین دادرسی سابق محدود نمیشود،نتیجه ی کار قضایی دادگاه به عنوان پدیده ایی حقوقی، که با رعایت تشریفات خاصی به دست آمده است،در برابر عموم شهروندان قابل استفاده و استناد است. فراتر از دادباخته و دادبرده که صاحبان دعوای منجر به آن رای بوده اند،اصولا شخصی دیگر نه سودی میبرد و نه زیانی بر او وارد میشود.

 

واژگان کلیدی:رای، قانون ، اثار، شرایط، آیین دادرسی، قطعی