بررسی عوامل موثر در تکرار جرم و بازگشت مددجویان به زندان در زندان مرکزی یزد در سال ۱۳۹۱
مقدمه:
جرائم مجازاتها در طول تاریخ بشر با فرهنگ آداب رسوم و باورها و اعتقادات در جامعه ای همراه بوده است. بنیان یک جامعه براساس روابط اجتماعی استوار است و هر لحظه روابط اجتماعی چنین تعامل بین افراد شکل می گیرد. جامه برای اینکه بخواهد بقاء و دوام و همچنین پویایی داشته باشد باید به این روابط حساس بوده و سعی کند این روابط را توسط یکسری قوانین و مقررات کنترل نماید (شمسی،۱۳۸۲، ص ۲)
هر شیوه رفتاری که قوانین وضع شده در جوامع را نقض کند از نظر آن جوامع جرم خواهد بود . جرم را برخی به بیماری اجتماعی تشبیه کرده اند اما بین جرم و بیماری حداقل یک تفاوت وجود دارد و آن اینست که بیماری در عالم واقعیت با نشانه ها و علائم مشخص همراه است که قابل مشاهده و بررسی است اما هیچ علمی نیست که به خودی خود جرم محسوب شود و مرتکب آن هنگامی جرمی محسوب می شود که اعتقاد گروه اجتماعی وی را مجرم بشناسند بنابراین جرم تصویری کاملاً اجتماعی است (سخاوت ۱۳۸۳ ص۲۵)
البته بررسی های روانشناختی رفتار جنائی نشان می دهد بسیاری از کسانی که دارای اختلال شخصیتی هستند از نظر روانی ناپخته و هنوز به بلوغ اجتماعی نرسیده اند این ناپختگی در هر گروه از افراد بخوبی نمایان است. گروهی که دچار اختلال روانی هستند و گروه دیگر بزهکاران. بنابراین دور از نظر نیست برخی از زندانیان بیشتر نیاز به درمان و خدمات روانپزشکی داشته باشند تا اینکه دستگیر و روانه زندان شوند زیرا زندانیان نه تنها در دوره محل جدی دچار مشکلات روحی و روانی می باشند بلکه پس از آزادی نیز با این مشکلات زیادی بوده و خواهند بود. عدم توجه خانواده در حمایت از زندانیان آزاد شده یا ناتوانی خانواده در حمایت از اخراج از محل کار و طرد از محیطهای نامناسب عدم توفیق در یافتن شغل مناسب و بسیاری از معضلات دیگر سبب می شود که زندانیان آزاد شده موقعیت اجتماعی شغلی و اقتصادی سابق خود را از دست بدهند و از این روی لاجرم به ارتکاب مجدد جرم و پناه بردن به محیطهای نامناسب و دوستان ناباب روی آورند. (خرمگاه و همکاران، ۱۳۸۸،ص۴)
جای بررسی دارد که بدانیم هدف از صبر و زندانی نمودن مجرم چیست؟ آیا زندان فقط می بایست برای تنبیه کردن مجرم بکار رود یا افرادی که در زندان بسر می برند پس از هر آزادی مرتکب جرم نشوند یا هدف اصلاح و بازپروری و باز اجتماعی کردن مجرم و به عبارت دیگر هدف اینست که افرادی که به زندان فرستاده می شوند در مدتی که در زندان هستند اصلاح شوند و درک کنند که ارتکاب جرم عملی اشتباه بوده است و نیز مهارت هایی به آن آموخته شود تا پس از آزادی یک زندگی توأم با احترام به قانون را برگزینند و مرتکب مجدد نشوند (اسلامی، ۱۳۸۸، ص۳۵)
حال این سوال مطرح می گردد که آیا زندان به تنهایی قادر به تحقیق این هدف خواهد بود و یا اینکه جامعه نیز در قبال افرادی که از زندان آزاد می شوند وظایفی دارند. همانگونه که اشاره گردید در اکثر مواقع افرادی که گرفتاری بزهکاری می شوند فرصتهای جبران ناپذیری را از حیث کار تحصیل، تشکیل خانواده و … از دست می دهند. وجود چنین سابقه نامطلوبی در زندگی آینده آنها تأثیر زیادی می گذارد و با توجه به طرد آنان از سری نهادهای رسمی و غیررسمی بازگشت آنان به عنوان یک فرد عادی با مشکلات عدیده ای روبرو خواهد کرد (همان منبع، ص۳۷)