جنبه های فرهنگی زیارت عتبات

جنبه های فرهنگی زیارت عتبات ، بررسی مسائل فرهنگی در زیارت عتبات عالیات

سفر به عتبات عالیات و زیارت قبور ائمۀ اطهار و دیگر اماکن سرزمین عراق، از دیرباز تاکنون، بسیار مورد توجه مسلمانان و به ویژه شیعیان بوده است. در این میان، زیارت قبر امام حسین (ع) در کربلا، از اهمیت بالاتری برخوردار بوده است. در واقع، از زمانی که جابر بن عبدالله انصاری در اربعین شهادت امام حسین (ع)، نام خود را به عنوان اولین زائر قبر آن حضرت در تاریخ ثبت کرد، تا به امروز، همواره مشتاقان و شیفتگان اهل بیت پیامبر (ص)، در هر شرایط و با هر زحمت و مشقتی، خود را به آن بارگاه نورانی می رسانند و در برابر آن ساحت مقدس عرض ارادت می کند. این شور و اشتیاق، در زیارت بارگاه های دیگر ائمه مدفون در سرزمین عراق نیز دیده می شود.

آنچه در این امر همواره مورد توجه بوده، آسیب هایی است که زائران در این سفر مقدس، دچار آن ها می شده اند؛ چه آسیب های ظاهری و جسمانی و چه آسیب های معنوی.

آنچه از شواهد تاریخی و گفته های گذشتگان برمی آید، سفر به عتبات عالیات و زیارت آن حرم های نورانی، همواره با خطرات و مشقات بسیاری برای زائران همراه بوده است؛ به ویژه زیارت حرم امام حسین (ع). چه بسیار مشتاقانی که در این راه، حتی برخی از اعضای بدن خود یا جان خود را هم از دست می دادند.

این گونه آسیب ها و زحمات، نه تنها از ارزش و ثواب زیارت انسان زائر نمی کاهد، بلکه بر آن می افزاید و ارزش آن را دوچندان می کند؛ اما آنچه در این دوران و در شرایط فعلی فرهنگی و سیاسی کشور عراق، از اهمیت بیشتری برخوردار است و ممکن است لطمات بزرگی را به اصل زیارت وارد کند، آسیب های معنوی این سفر گران قدر است.

جنبه های فرهنگی زیارت عتبات

در یک دهۀ گذشته، به دلیل سیل زائران مشتاق از کشورمان به سمت عتبات عالیات، پس از یک دورۀ طولانی محرومیت و نیز به این دلیل که ابتدای این امر، در زمان رژیم مستبد بر کشور عراق صورت گرفت، امکان نظارت کمتری بر کیفیت سفر زائران برای مسئولان فرهنگی کشور فراهم بود و بیشتر به مسائل کمّی سفر، توجه می شد. همین امر، زمینه ساز بروز برخی ناهنجاری ها در زیارت اماکن مقدس در عراق گردید. در سال های اخیر نیز با وجود از بین رفتن رژیم بعث و آزادی بیشتر زائران در انجام اعمال زیارتی و عبادی، باز هم به دلیل فشردگی زمان سفر و زیاد بودن تعداد مکان های زیارتی، برخی مشکلات و ناهنجاری ها، همچنان رخ می نماید و چهرۀ زیبای زیارت را مخدوش می کند.